Adrenalin bağımlılığı

Adrenalin bağımlılığı
 
Üniversite öğrencisi okurumuz, uzunca mektubunda adrenalin tutkunu olduğunu belirtiyor. Fakat konu hakkında yeterli donanıma sahip olmadığını, adrenalin’in ruh ve beden sağlığına etkileri hakkında risk olup olmadığı yönünde yeterli bilgiye erişmek istediğini belirtiyor.
 
 Adrenalin tutkusuna ilişkin olarak, örneğin 1500 metre yükseklikten kendinizi bir kuş gibi bırakabilir misiniz ya da bir uçaktan paraşütle atlayabilir misiniz? Coşkulu dalgalara sörf tahtası ile karşı koyabilir misiniz? Yoksa siz zaten bunları yapmak için doğduğunu düşünenlerden misiniz? Eğer cevabınız evetse adrenalin bağımlısı olabilirsiniz. Adrenalin bağımlılığına yönelik danıştığımız Reem Nörospikiyatri Merkezi’nden  Dr. Mehmet Yavuz, adrenalin bağımlılığı ile ilgili önemli bilgiler sunuyor:
 
Adrenalin büyük bir tutkudur
 
Adrenalin; beyin ve vücutta görev üstlenen çok önemli bir işleve sahip hormon ve nörotransmitterdir. Böbreküstü bezlerinin iç kısımlarında salgılanan adrenalin hormonu, vücudu acil harekete hazırlar. Aynı zamanda; Nabız atışı, Kanın karaciğerdeki glikojenin glikoza dönüşmesi, kanın iç organlara ve kaslara ulaşması,
 
Acil enerji ihtiyacını karşılar.
 
Savaş ya da kaç davranışını ortaya çıkaran adrenalin vücudun harekete geçmesini sağlar. Adrenalin sempatik sinir sisteminde çok sayıda kas ve nöronu etkiler. Kan şekerinin yükselmesine sebebiyet veren adrenalin vücutta salgılandığında çok çeşitli etkiler görülür. Hipoglisemi, stres veya bazı uyaranlara cevap olarak salgılanan adrenalinin kontrolü beyindedir.
 
Adrenalin ne zaman salgılanır?
 
Vücutta adrenalin hormonunu tetikleyen birçok unsur vardır. Bunların başında egzersiz ve spor gelmektedir. Ancak adrenalinin tam olarak harekete geçmesi için kalp atış hızının normalin biraz üstüne çıkması gerekir. Bu noktada kasların işini kolaylaştırmak isteyen hormonlar devreye girer. Adrenalinin salgılanmasıyla birlikte kas hücrelerinin kullanabilmesi için daha fazla glikoz kana ulaşır.  Böylece mevcut kas kuvveti birkaç katına yükselebilir. Göz bebekleri genişleyerek daha iyi görme özelliği oluşur. Akciğer broşları nefes almayı kolaylaştırmak için genişler. Bir diğer önemli faktör ise korku ve strestir. Örneğin bir köpeğin size doğru koştuğunu görürseniz vücudunuz bunu bir tehdit olarak algılar ve tüm savunma fonksiyonlarının alarma geçmesi ile beraber, kan şekeri yükselerek hücrelerin daha fazla beslenmesi sağlanır. Tehlikenin geçtiği anda ise vücut tekrar yavaş yavaş normal seyrine dönmeye başlar. Bu konuda yapılan araştırmalar göstermiştir ki, adrenalin miktarı arttıkça hissedilen olumsuz duygularda artıyor. Dolayısıyla adrenalin ile korku arasında çok güçlü bir bağ olduğu kesindir.
 
Peki, adrenalin bağımlılığı ne demektir?
 
Bazı insanlar normal hız sınırının biraz üstüne çıktığında kalp atışları hızlanmaya ve korkmaya başlarken bazı insanlar için hız veya başkalarının asla yanaşmayacağı yükseklikler büyük bir haz verir. Adrenalin bağımlılarının sıklıkla başvurduğu ekstrem sporlarda salgılanan adrenalin hormonu organizmayı acil harekete geçirir. Tam bu anda vücutta bazı değişimler meydana gelir. Önce kan iç organlardan kaslara sevk edilir daha sonra karaciğerdeki glikojen glikoza dönüşür ve nabız artar. En önemlisi de kişi vücudundaki bu değişimden zevk almaya başlar ve adrenaline endorfin eşlik eder.
 
Nasıl bağımlılığa dönüşüyor?
 
Tıpkı diğer bağımlılıklarda olduğu gibi adrenalin bağımlılığı da beynin ödül mekanizmasını harekete geçiriyor. Atıldığınız her macera adrenalin talebini bir üst noktaya taşıyor. Bir gün 100 metre yükseklikten atlarken artık bu mesafe size bir şey ifade etmemeye başlıyor ve daha fazlasını istemeye başlıyorsunuz. Adrenalin bağımlılığının kilit noktası da burada açığa çıkıyor. Yaptıkça sınırlarınızı daha da fazla zorluyorsunuz, toleransınız artıyor ve limitleri ortadan kaldırıyorsunuz.
Adrenalin salgılandıkça dopamin de salgılanmaya başlar. Dopaminin en önemli özelliği keyif ve enerji vermesidir. Bu duyguyu bir kere yaşayınca işte o anda tekrar ve tekrar yaşamak neredeyse kaçınılmazdır.
 
T tipi kişilik; adrenalin bağımlıları
 
Adrenalin bağımlılarının psikolojideki karşılığı t tipi kişiliktir. Adrenalin seviyesi yüksek olan T tipi kişilerin en önemli özelliği tehlikeden kaçmamaları aksine üstlerine gitmeleridir. Bazı ortak özellikleri vardır. Bunlar; Heyecan korkunun çok daha ötesindedir, sınırlarını ve limitlerini zorlamayı severler,
Yapacağı bir aktivitede diğer insanlar gibi işin tehlikeli olup olmadığına değil, heyecanına bakarlar,
Sadece tehlikeli olduğu için değil, büyük bir haz verdiği için ekstrem maceralara atılırlar,
Genellikle genç insanlarda daha fazla adrenalin bağımlılığı görülüyor. Yapılan araştırmalar, adrenalin bağımlılığının aynı zamanda alkol ve sigara bağımlılığını da harekete geçirdiğini gösteriyor.